Αν και πληθώρα μελετών έχει δείξει τη σαφή επίδραση της κληρονομικότητας στον κίνδυνο εμφάνισης υπερβάλλοντος βάρους, τα γονίδια δεν φαίνεται να είναι 'πεπρωμένο'. Όπως, το περιβάλλον έκθεσης και η συμπεριφορά ενός ατόμου με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος επηρεάζει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης, έτσι και το περιβάλλον και η συμπεριφορά μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης υπερβάλλοντος βάρους σε άτομα με αυξημένο γενετικό κίνδυνο.
Δεδομένης της δυσκολίας της απώλειας βάρους καθώς και της επακόλουθης διατήρησης του χαμηλότερου βάρους όπως και του κόστους για την αντιμετώπιση του υπερβάλλοντος βάρους και των συνοδών νοσημάτων, η πρόληψή της αποτελεί πρωτεύοντα στόχο των φορέων δημόσιας υγείας. Μάλιστα, οι προσπάθειες θα πρέπει να ξεκινούν από την πρώιμη παιδική ηλικία, καθώς τα άτομα με αυξημένο βάρος κατά την παιδική ηλικία φαίνεται να το διατηρούν και κατά την ενήλικη ζωή.
Σύμφωνα με την ειδική επιτροπή για την πρόσληψη, εκτίμηση και αντιμετώπιση του υπερβάλλοντος βάρους σε παιδιά και εφήβους της Αμερικάνικης Παιδιατρικής Ακαδημίας, η πρόληψη αφορά όλα τα παιδιά και θα πρέπει να ξεκινάει με τη γέννηση. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής με στόχο την πρόληψη του υπερβάλλοντος βάρους – και όχι την παρέμβαση για τη μείωσή του – περιλαμβάνουν τις ακόλουθες συμπεριφορές στόχους:
Δεδομένης της δυσκολίας της απώλειας βάρους καθώς και της επακόλουθης διατήρησης του χαμηλότερου βάρους όπως και του κόστους για την αντιμετώπιση του υπερβάλλοντος βάρους και των συνοδών νοσημάτων, η πρόληψή της αποτελεί πρωτεύοντα στόχο των φορέων δημόσιας υγείας. Μάλιστα, οι προσπάθειες θα πρέπει να ξεκινούν από την πρώιμη παιδική ηλικία, καθώς τα άτομα με αυξημένο βάρος κατά την παιδική ηλικία φαίνεται να το διατηρούν και κατά την ενήλικη ζωή.
Σύμφωνα με την ειδική επιτροπή για την πρόσληψη, εκτίμηση και αντιμετώπιση του υπερβάλλοντος βάρους σε παιδιά και εφήβους της Αμερικάνικης Παιδιατρικής Ακαδημίας, η πρόληψη αφορά όλα τα παιδιά και θα πρέπει να ξεκινάει με τη γέννηση. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής με στόχο την πρόληψη του υπερβάλλοντος βάρους – και όχι την παρέμβαση για τη μείωσή του – περιλαμβάνουν τις ακόλουθες συμπεριφορές στόχους:
- Περιορισμός της κατανάλωσης φρουτοποτών και αναψυκτικών.
- Ενθάρρυνση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών (σύμφωνα με τις συστάσεις για κάθε ηλικιακή ομάδα).
- Περιορισμός στο χρόνο που δαπανάται στην τηλεόραση, τον υπολογιστή ή άλλα ηλεκτρονικά παιχνίδια, επιτρέποντας ένα μέγιστο 2 ωρών την ημέρα και απομακρύνοντας την τηλεόραση και άλλες οθόνες από τα υπνοδωμάτια των παιδιών.
- Κατανάλωση πρωινού καθημερινά.
- Περιορισμός κατανάλωσης φαγητού έξω σε εστιατόρια ή fast-food.
- Ενθάρρυνση οικογενειακών γευμάτων κατά τα οποία γονείς και παιδιά τρώνε μαζί (τα οικογενειακά γεύματα έχουν συσχετιστεί με δίαιτα υψηλότερης θρεπτικής αξίας καθώς και με χαμηλότερο επιπολασμό παχυσαρκίας όπως και με άλλα ψυχο-κοινωνικά οφέλη)
- Περιορισμός του μεγέθους των μερίδων
- Κατανάλωση δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας ασβεστίου (σύμφωνα με τις συστάσεις για την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων).
- Κατανάλωση δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες.
- Κατανάλωση δίαιτας με ισορροπημένη πρόσληψη μακροθρεπτικών συστατικών (σύμφωνα με τις συστάσεις).
- Ενθάρρυνση αποκλειστικού θηλασμού μέχρι και την ηλικία των 6 μηνών και διατήρηση του θηλασμού και μετά την εισαγωγή στέρεας τροφής μέχρι και την ηλικία των 12 μηνών ή/και περισσότερο.
- Προώθηση μέτριας ή έντονης έντασης άσκησης διάρκειας 60 λεπτών καθημερινά.
- Περιορισμός της κατανάλωσης πλούσιων ενεργειακά τροφίμων.
Πηγές: Journal reference: Barlow SE, Expert Committee. Expert committee recommendations regarding the prevention, assessment, and the treatment of child and adolescent overweight and obesity: Summary report. Pediatrics. 2007;120:S164-S192